وعده ی ساخت یک میلیون خانه در سال که از سوی سید ابراهیم رئیسی داده شده بود، رفته رفته رنگ می بازد و کسی دیگر انتظار ندارد که این وعده به همان صورتی که داده شده بود، محقق شود و بازار مسکن سامان یابد. البته روی کاغذ و از نظر دولتی ها هنوز هم امکان تولید و عرضه چهار میلیون مسکن در چهار سال ریاست جمهوری سید ابراهیم رئیسی وجود دارد و از این بابت رئیس جمهور در گفتگوهای یک طرفه با صدا و سیمای جمهوری اسلامی هم چنان در مورد تحقق این وعده ابراز خوشبینی کرده و اجرای آن را ممکن دانسته است. اما رئیسی و همکارانش احتمالا به تدریج متوجه شده اند که امکان ساخت یک میلیون مسکن در سال با شرایط و امکانات فعلی وجود ندارد و برای همین رفته رفته، سیاست‌ها و مواضع دولت تغییر می یابد چنان که در بارزترین نمونه وزیر پیشنهادی مسکن و شهرسازی که اکنون تصدی این وزارتخانه را در اختیار دارد، تصریح کرد که با توان مالی و سخت افزاری دولت امکان تولید این میزان مسکن وجود ندارد. از این روست که سیاست های اعلامی وزارت مسکن و شهرسازی تاکنون چند بار تغییر کرده و اخیرا مقرر شده که زمین در اختیار مردم قرار داده شود تا آنان خود مسکن بسازند.
کاهش آمار ساخت و ساز
اکنون تعداد تقاضا ها برای اخذ پروانه های مسکن از عدم تمایل به ساخت خانه های جدید خبر داده می شود. در واقع عدم توان شهروندان برای خرید خانه، باعث شده تا عملا برای واحدهای جدید و مسکن های تولید آتی، مشتری وجود نداشته باشد. از این بابت سرمایه گذاران با بازار با تحرکی مواجه نیستند و گمان می رود که تولید خانه در حال حاضر به یک‌سوم رسیده و حجم فعالیت انبوه سازان و سازنده‌ها به یک‌سوم شرایط معمول کاهش یافته و به همین دلیل بازار در رکود فرورفته است. در سال‌های اخیر، به‌واسطه این رکود عمیق، تیراژ ساخت مسکن در هر سال به‌طور متوسط بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار واحد در نوسان بوده است و چنانچه اقدامات لازم، ضروری و اثرگذار برای خروج بازار ساخت‌وساز و تولید مسکن از شرایط رکودی چندساله که هم اکنون نیز تشدید شده است انجام نشود، شرایط و اوضاع از آنچه هست، وخیم‌تر می شود.
در این میان روشن است که زمان انتظار شهروندان ایرانی به ویژه در شهر های بزرگ و مرکز استان برای خرید مسکن طولانی و طولانی تر شود. چنان که زمان انتظار برای خرید مسکن در تهران طی سال‌های ۱۳۹۸، ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ به ترتیب ۲۸ سال، ۶۶ سال و ۱۰۹ سال بوده است، این زمان برای کل کشور طی سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ اعداد ۲۳ سال و ۴۹ سال را نشان می‌دهد. البته رقم های کنونی برای هر متر زمین یا خانه ساخته شده، آن قدر بالاست که در حاضر کارگران ساده و اقشار کم درآمد باید چند ماه زحمت بکشند تا بتوانند یک متر زمین یا خانه در مناطق متوسط و بالا بخرند. چنان که اگر روزی می‌شد با چند صد میلیون تومان در مناطق متوسط و پایین تر خانه خرید، حالا این قم به حدود یک و نیم تا دو میلیارد تومان رسیده است. مثلا یک کارگر با حقوق ۷ میلیون تومان، اگر هیچ نخورد و نپوشد، برای خرید یک آپارتمان یک و نیم میلیارد تومانی در جنوب شهر تهران، به زمانی حدود ۱۴۲ ماه یعنی قریب به ۱۲ سال زمان نیاز دارد که صاحب خانه شود. این هم در حالی است که در این ۱۲ سال قیمت خانه افزایش نیابد.
